Het hoogste gebouw van Brouwerspoort is klaar

Het staat er: Kasjmir. Ontwerp: Common Affairs, in opdracht van Ingenious. In december 2024 werd een van de laatste gebouwen van de gebiedsontwikkeling Brouwerspoort in Veenendaal opgeleverd. Met zijn acht verdiepingen is het 30 meter hoge entreegebouw meteen het hoogste gebouw aan de gracht. De gemêleerde grijze baksteen, de Franse balkons en de blanke gelakte kozijnen maken het entreegebouw tot een statig baken. Alle reden om trots te zijn.

Allure

Kasjmir (of kashmir) is de naam van een exclusieve wolsoort en verwijst naar de belangrijke positie die Veenendaal vroeger innam in de textielindustrie. Naast Kasjmir staat Denim, de panden werden gelijktijdig gebouwd door De Vree & Sliepen. Kasjmir heeft met zijn afbuigende vorm en glanzende materialen precies die allure die wij voor ogen hadden bij het ontwerp. Jos van Eldonk, architect van het gebouw: ‘We wilden hier een statig gebouw maken dat de entree moest worden van het bestaande winkelcentrum de Corridor, maar ook een logische verbinding moest vormen met historische centrum.”

Transformatie

Het is op alle gebieden een ware transformatie: op de plaats van wat ooit de onaantrekkelijke achterkant van een winkelcentrum was, bevindt zich nu een van de ingangen naar het bestaande winkelgebied. Daarboven zijn 35 appartementen verrezen. Het gebouw staat zo gepositioneerd dat er een nieuwe openbare straat ontstaat in het centrum van Veenendaal. Daardoor maakt dit deel van het centrum, dat vooral bestond uit losse bebouwing, veel achterkanten en grote parkeerterreinen, nu ook deel uit van het centrum.

Supervisor

Kasjmir maakt deel uit van het masterplan Brouwerspoort in het centrum van Veenendaal, een project waar wij al sinds 2001 bij betrokken zijn. Jos is sinds 2005 door de gemeente aangesteld als supervisor van het totale gebied. “Als supervisor had ik de rol om de principes van ons Masterplan te bewaken en samen met andere architecten om te zetten in een aantrekkelijk en dynamisch centrum. Dat vraagt om een lange adem, dat is inmiddels wel duidelijk, waarin je ook de veerkracht moet hebben om mee te bewegen in de steeds veranderende economische en politieke omstandigheden.”

Levendig centrum

Het moest écht een levendig centrum worden, met niet alleen winkels en woningen, maar ook culturele voorzieningen. Common Affairs heeft daar in al die jaren ook als architect aan kunnen bijdragen: de voormalige wolfabriek is getransformeerd tot Cultuurfabriek met daarin de bibliotheek, museum Het Kleine Veenlo, de historische vereniging en de kunstuitleen. De oude Pniëlkerk uit 1913 is omgedoopt tot Downtown en van binnen ontdaan van haar interieur, zodat er een geweldige lichte ruimte is ontstaan vol met horeca en andere gastvrije ondernemingen. De oude villa van ‘Rijkoompje’ hebben we getransformeerd tot eigentijdse stadspoort.

Ambities

Jeroen Feskens van de gemeente Veenendaal is al sinds 2002 als projectmanager bij de gebiedsontwikkeling van het centrum betrokken. “Jos en ik hebben allebei nooit concessies willen doen op het gebied van kwaliteit, dat is denk ik de basis van onze goede samenwerking al die jaren. Maar daarin moet je ook niet star of onbuigzaam zijn. Je hebt met heel veel partijen te maken, en die hebben ook allemaal hun eigen expertise en ideeën. De clou is om ze allemaal net zo enthousiast te maken over onze ambities, in plaats van te zeggen hoe het moet. Die ambities hebben we meer dan twee decennia lang nooit naar beneden toe bijgesteld. Daardoor is het zo mooi geworden.”

Inspirerend

Het omvangrijke project in het niet zo grote Veenendaal springt in het oog. In 2022 schreef het College van Rijksadviseurs in een rapport over de verdichting van bestaande buurten dat ons stedenbouwkundig plan een prachtig bewijs is dat verdichting niet alleen meer woningen oplevert, maar ook betere buurten. En in 2023 won Veenendaal met Het Stadsstrand de prijs voor 'Meest Inspirerende Binnenstadsproject' tijdens de Dag van de Binnenstad. De jury was onder de indruk van de sociale en leefbare aspecten van het project en de participatie van de bewoners bij de organische groei van het gebied.

Kwart eeuw gebiedsontwikkeling

In 2025 wordt het masterplan Brouwerspoort afgerond. Er komt veel groen, er worden grachtendelen uitgegraven en er komt een nieuw straatje tussen Brouwerspoort en de Tuinstraat. “Dan hebben we er ruim een kwart eeuw gebiedsontwikkeling op zitten,” zegt Jeroen. “Een vreemd idee dat het dan ‘klaar’ is. Maar een stad is natuurlijk nooit klaar. We gaan de komende jaren verder met de ontwikkeling van de naastliggende gebieden, want we hebben de smaak inmiddels wel te pakken.”

Foto: De Vree & Sliepen - Jan-Jaap Vermeer