24 juni 2025
Een kwart eeuw na oplevering staat het project Mariënburg in Nijmegen er nog altijd krachtig bij. Het stedenbouwkundig plan voor het gebied hebben Sjoerd Soeters en Jos van Eldonk destijds samen gemaakt. En we zijn er nog steeds trots op. Wat ooit begon als de herontwikkeling van een vergeten stadsrand, is uitgegroeid tot een levendig en duurzaam stuk stad, waar wonen, werken, winkelen en cultuur gemengd zijn waardoor het een natuurlijke ontmoetingsplek geworden is in de stad.
Tijdens de Dag van de Architectuur, georganiseerd door Architectuurcentrum Nijmegen, schetste Jos van Eldonk, samen met stedenbouwkundige Martin Hagrijs, hoe het gebied rond Mariënburg in de jaren ’90 transformeerde van vergeten achterkant tot levendig stadsdeel. Een plek met grootschalige modernistische gebouwen transformeerde Soeters Van Eldonk in een hecht, historisch geïnspireerd stadsweefsel, gestructureerd door aantrekkelijke stedelijke ruimtes. De middag bestond uit lezingen, een panelgesprek en twee rondleidingen: door het jarige Mariënburggebied en langs nieuwe binnenstedelijke projecten.
Levendig en aantrekkelijk
Vijfentwintig jaar later bewijst Mariënburg nog steeds zijn waarde, in vorm én gebruik. “Het werkt super voor de stad,” zegt Jos. “Omdat het een gemengd programma is met winkels, wonen en cultuur. Door die opzet is het levendig en aantrekkelijk gebleven.” Ook de materiaalkeuze blijkt duurzaam: de bakstenen gevels en zorgvuldige detaillering zorgen ervoor dat het gebied zich als vanzelfsprekend in de stad heeft verankerd.
Maar terugkijken is ook reflecteren. Zo vindt Jos het nog altijd jammer dat de Mariënburgkapel, ondanks de prominente plek, nooit de levendige publieke functie kreeg die ze voor ogen hadden. “We wilden de gesloten kopgevel van de kapel vervangen door glas. Dat mocht niet vanwege de monumentale status. Die ambitie leeft nog steeds. Ik hoop eigenlijk dat we nog eens worden gevraagd om ons plan van destijds opnieuw te presenteren.”
Vergroening
De stedenbouw van Mariënburg bood een doordacht antwoord op de opgaven van de jaren negentig: functiemenging, compacte bouw en ruimte voor de voetganger. Het was ook een van de eerste projecten waarin wonen in de binnenstad weer als een kwaliteit werd gezien. Maar inmiddels zijn de stedelijke vragen verschoven. Door de klimaatverandering zijn vooral hittestress en vergroening actuele themas in stedelijke plannen. De structuur biedt daarvoor volop aanknopingspunten; er zijn inmiddels initiatieven om de pleinen in het gebied verder te vergroenen.